ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΒΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ

03/06/2014

ιστορικός-μουσειολόγος

Τρέχουσα θέση: ιστορικός-μουσειολόγος στο Μουσείο Φωτογραφίας “Χρήστος Καλεμκερής” του Δήμου Καλαμαριάς, Θεσσαλονίκη

Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία: Μουσειολογικός Προγραμματισμός και Σχεδιασμός της Έκθεσης Ιστορικής Φωτογραφίας του Έλληνα φωτογράφου του 19^ου αιώνα, Δημητρίου Κωνσταντίνου, μέσα από το Αρχείο του

Μουσείου Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η σύνθεση του μουσειολογικού προγραμματισμού και η δημιουργία του μουσειολογικού σχεδιασμού της έκθεσης φωτογραφίας αφιερωμένης στο δεύτερο κατά σειρά Έλληνα φωτογράφο του 19^ου αιώνα, το Δημήτρη Κωνσταντίνου. Με λίγα λόγια η παρούσα εργασία περιλαμβάνει όλη την προεργασία που απαιτείται για το στήσιμο μιας έκθεσης και στη συγκεκριμένη περίπτωση της έκθεσης φωτογραφίας αφιερωμένης σε φωτογράφο του 19ου αιώνα. Συγκεκριμένα, στην εργασία αυτή γίνεται εκτενής αναφορά, στα πλαίσια του μουσειολογικού προγραμματισμού, στο ιστορικό σύστασης του Μουσείου Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς, στο σκοπό λειτουργίας του βάσει του καταστατικού ίδρυσής του αλλά και στη πολιτική που ακολουθεί, στην εκθεσιακή στρατηγική του Μουσείου, τον τρόπο λειτουργίας του σε ό,τι αφορά τη διοίκηση, το προσωπικό και τους χώρους εργασίας.

Ακολούθως μελετάται η συλλογή που ανήκει στο φωτογράφο Δημήτρη Κωνσταντίνου και συντάσσονται οι κάρτες τεκμηρίωσης του υλικού. Προσδιορίζεται το κοινό και οι στόχοι της υπό οργάνωση έκθεσης με τίτλο: «Έλληνες φωτογράφοι του 19^ου αιώνα, το έργο του Δημητρίου Κωνσταντίνου», περιγράφεται ο προς έκθεση χώρος και οι γενικές ποιοτικές προδιαγραφές του χώρου.

Εν συνεχεία αναπτύσσεται ο Μουσειολογικός Σχεδιασμός, ορίζοντας το μουσειολογικό σκεπτικό της έκθεσης, συγκροτώντας τις εκθεσιακές ενότητες, δικαιολογώντας ταυτόχρονα το χωρισμό τους και οργανώνοντας το εκθεσιακό υλικό ανά ενότητα. Τέλος τίθενται οι επισημάνσεις και οι σκέψεις που θα αναλάβει ο αρχιτέκτονας να παρουσιάζει στο χώρο και από ιδέες να τις μετατρέψει σε πράξη.

Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να οργανωθεί μία επιστημονική μουσειολογικά έκθεση φωτογραφίας και η διπλωματική αυτή εργασία να αποτελέσει τη μαγιά μιας πραγματικής έκθεσης που θα οργανώσει προφανώς το Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς, στο οποίο ανήκει και το πρωτότυπο υλικό. Σε περίπτωση που δε στηθεί κατά γράμμα της ανωτέρω πρότασης, σίγουρα μπορεί η εργασία αυτή να λειτουργήσει συμβουλευτικά για το πώς στήνεται μια πλήρης από μουσειολογική άποψη έκθεση φωτογραφίας.

Βασική μέθοδος που ακολουθήθηκε για την εκπόνηση της ανωτέρω εργασίας ήταν η μελέτη της ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας βάσει των απαιτήσεων της εργασίας, η οποία επελέγη από τη συντάκτρια της παρούσας εργασίας κατόπιν πρότασης από τους επιβλέποντες καθηγητές της. Ζητήθηκε η άδεια μελέτης του πρωτότυπου υλικού από τον πρόεδρο του Μουσείου, κ. Χρήστο Καλεμκερή, ο οποίος και συνέβαλε στη διευκόλυνση πρόσβασης της συντάκτριας στο αρχείο του Μουσείου. Τέλος ακολουθήθηκε η τακτική των ατομικών συνεντεύξεων σε πρόσωπα που εμπλέκονται επιστημονικά στη διεξαγωγή μιας τέτοιας μελέτης, όπως περιγράφηκε ανωτέρω.

Η διπλωματική αυτή εργασία χωρίζεται σε δύο κύρια μέρη, το Μουσειολογικό Προγραμματισμό και το Μουσειολογικό Σχεδιασμό, τα οποία με τη σειρά τους χωρίζονται σε επιμέρους δευτερεύοντα μέρη. Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται τα εξής: ιστορικό σύστασης Μουσείου Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς, σκοπός λειτουργίας του, ανάλυση της εκθεσιακής πολιτικής του Μουσείου, καθεστώς λειτουργίας του Μουσείου, μελέτη της συλλογής του Δημήτρίου Κωνσταντίνου, προσδιορισμός του κοινού και των στόχων της έκθεσης «Έλληνες φωτογράφοι του 19^ου αιώνα, το έργο του Δημητρίου Κωνσταντίνου» και οι γενικές προδιαγραφές του προτεινόμενου εκθεσιακού χώρου.

Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει τα εξής τμήματα: σύνοψη μουσειολογικού προγραμματισμού, αναφορά στην ιστορία της τέχνης και της τεχνικής της φωτογραφίας, περιγραφή της διαμόρφωσης των καλλιτεχνικών ρευμάτων στα τέλη του 19^ου αιώνα και της επίδρασης αυτών στη φωτογραφία, ανάλυση του ιστορικού και καλλιτεχνικού πλαισίου της εποχής στην Ελλάδα και τέλος ορίζεται το μουσειολογικό σκεπτικό της έκθεσης, γίνεται η σύνθεση και η δικαιολόγηση συγκρότησης των εκθεσιακών ενοτήτων και ορίζεται το υλικό που θα τοποθετηθεί σε κάθε ενότητα βάσει της κεντρικής μουσειολογικής ιδέας. Παράλληλα δίδονται και οι κατευθύνσεις στον αρχιτέκτονα για να σχεδιάσει την έκθεση τηρώντας τις απαιτήσεις του μουσειολογικού σκεπτικού. Πρέπει να σημειωθεί ότι το φωτογραφικό υλικό που παρατίθεται στην παρούσα εργασία ανήκει στο Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς. Ωστόσο προυσιάζεται ενδεικτικά και υλικό που θα συμβάλλει στη σύνθεση των εκθεσιακών ενοτήτων που ανήκει κατά κύριο λόγο στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη και χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας και δεν υπάρχει περίπτωση να δημοσιευθεί χωρίς την έγκριση του φορέα.

Με λίγα λόγια η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία αποτελεί μια ολοκληρωμένη μουσειολογικά εκθεσιακή πρόταση, που τίθεται στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου.